Хуудас

2010/11/27

Улиралын шинжтэй эдийн засаг.... Мөнгөний бодлого


Манай эдийн засагт мөчлөг төдийгүй улиралын нөлөөлөл ихээхэн ажиглагддаг. Мөнгөний бодлогын нөлөөлөл мөн улиралын нөлөөлөлтэй хэрэгжих нь тодорхой. Монгол Банкнаас гаргасан 2011 оны мөнгөний бодлогын ерөнхий чиглэлд инфляцийг нэг оронтой тоонд барина мөн Дунд хугацааны эдийн засгийн өсөлтийг хангах, зорилтыг тавьж мөнгөний нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх зэрэг зорилтуудыг тавьсан байна. Энэхүү зорилго уул нь хэт сангийн тэлэх бодлогын нөлөөгөөр зорилтондоо хүрэхгүй байдал бий болж болзошгүй. Уул нь Дотоодын Нийт Бүтээгдэхүүний алдагдалыг харахад зорилго нь биелэх боломж байгаа нь харагдаж байна.

Одоогоор эдийн засагт инфляцийн түвшин харьцангуй тогтвортой байж болохоор харагдаж байна. Миний бодлоор манай эдийн засаг Логистикгүй байгаа байдал л үнийн өсөлтийн шалтгаан болоод байна. Мэдээж Инпортлогдсон инфляци зохих хувиар оршин байгаа гэхдээ дотоодын эрэлтийн шалтгаанаас үүдсэн үнийн өсөлт голлох хувийг эзэлж байна. Ялангуяа махны үнэ. Үүнийг шийдэх олон арга байдаг. Нөгөө талаас улиралын шинжтэй огцом Эрэлт жишээлбэл Цагаан сарын үед бүх зүйлсийн үнэ нэмэгддэг зэрэг олон шалтгаан байна. Мөнгөний бодлогын талаар судалж л байна....

Мөчлөгийн төсөв..... Санагдаж байхын

Дөнгөж саяхан улсын төсөв батлагдлаа. Эндээс төсвийн төслийг татаж аваарай. Forum.mn дээр дэлгэрэнгүй анализ гарсан байна лээ. Миний мэдлэгийн түвшин төсөвт анализ хийх хэмжээнд хүрээгүй байна лдаа. Гэхдээ макро талаасаа бодоход мөчлөг дагасан төсөв сангийн тэлэх бодлого нь 2008 оны санхүүгийн хямралын үед ямаршуу нөлөөтэй гэдгийн уул нь нилээд сайн харуулсан шиг санагдаж байхын. Эдийн засаг борц шиг хатсан тэр үед нийт Эрэлтийг идэвхижүүлэх гэхэд улсын данс аль хэдийн улайдчихсан бас үнийн өсөлт хоёр оронтой тоонд орчихсон Мөнгөний бодлогыг зөөлрүүлэх боломж хомс мөн зээлийн хөөсрөлт үүсч банкууд нисчихгээд ямар хэцүү байсан санагдаж байхын. Зэсийн үнийн савалгаа болон импортлогч орны зовлон бас эдийн засгийн буруу бүтэц зэргиин хэцүү байдал үргэлжилж байгаа санагдаж байхын. Дараах зургаас харахад л бүр зүйл ойлгомжтой Санагдаж байхын
Гэтэл мөнгөний бодлого сангийн бодлогыг уялдуулах хэрэгтэй гэж ихэнхи хүмүүс үзээд байдаг. Мэдээж Монгол улс нь Төв банк болон Сангийн яамыг үндсэн гуйвалтгүй эрх ашгаар удирдаж байгаа тохиолдолд бол мөнгөний хатуу бодлого болон сангийн урамшуулах бодлогын хослолоор эдийн засгийг удирдаж байна гэдэг бол нээг их гайхаад байх зүйл биш. Гэтэл яг энэ үед төв банк хатуу бодлогыг хэрэгжүүлж тогтвортой бага инфляцийн бодлогыг хэрэгжүүлж үүнд уялдсан төсвийн бодлого явуулна гэдэг асуудалтай учир нь энэ үед төсвийн эрх баригчид[1] засгийн газрын зардлыг өсгөн татварыг бууруулах нь “улс төрийн оноо” авч ирэх алтан боломж болох нь гарцаагүй. Иймээс энэхүү 2 бодлогыг уялдуулж ажиллана гэдэг нь өөрөө учирзүйн алдаанд хүрч байгаа нь тодорхой харагдаж байна. Монголын замбараагүйн хямрал хэзээ дуусах вэ?

[1] Эрх баригчид дараагийн сонгуулийг үргэлж бодолцож байх бөгөөд тэдэнд улс төрийн оноо юу юунаас илүү чухал гэж үздэг Ашигч байдлын тухай Нордхаусын онол



2010/11/17

Цаг төлөвлөлт

Миний бодлоор энэ бол ерөөсөө л цаг төлөвлөлт

Take time to THINK... it is the source of power.
Take time to PLAY... it is the secret of perpetual youth.
Take time to READ... it is the fountain of wisdom.
Take time to PRAY... it is the greatest power of earth.
Take time to LOVE and BE LOVED... it is the God-given privilege.
Take time to BE FRIENDLY... it is the road to happiness.
Take time to LAUGH... It is the music of the soul.
Take time to GIVE... it is too short a day to be selfish.
Take time to WORK... it is the price of success.
Take time to DO CHARITY... it is the key to heaven.

Эх үүсвэр: www.biirbeh.mn

2010/11/14

Дэлхийн банкны тайлан

Удахгүй дэлхийн банкны ээлжит тайланг оруулна.!!!

2009 оноос эргэн харахуй

Би ууг нь энэ сэдвээр нэг нийтлэл бичье гэж бодоод байсийн. Тэгээд Ч.Отгочулуу ахын 2009 оны 9 сард Цахим Өртөөд гаргасан нийтлэлийг уншаад үүнийгээ блогтоо тавий гэж бодлоо.

ДНБ-ий бодит өсөлт ба эдийн засгийн хямралын тодорхойлолт

Монгол Улсын эдийн засгийн бодит өсөлт 2009 оны эхний хагас жилийн байдлаар сөрөг үзүүлэлттэй буюу өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 1.3%-иар буурсан байна. Үүнд аж үйлдвэрийн боловсруулах дэд салбар мөн түүнчлэн барилгын салбарын уналт нөлөөлжээ.
Хэдий Дотоодын Нийт Бүтээгдэхүүний бодит өсөлт сөрөг тодотголтой гарсан ч уналтын хурд нь 2009 оны эхний улиралтай (-4.5%) харьцуулахад эрс саарсан байна. 3-р улиралд ДНБ-ий бодит өсөлт ямар байх нь сонирхол татаж байна. Хэрэв дахин буурсан үзүүлэлттэй гарвал Монгол Улс “албан ёсоор” хямралд орлоо гэж хэлэх үндэстэй. Учир нь макро эдийн засагчид ДНБ-ий бодит өсөлт 3 улирал дараалан сөрөг үзүүлэлттэй гарвал хямрал гэж үздэг жишиг байдаг. Дашрамд дурьдахад, Монгол Улсад “эдийн засгийн хямрал” гэж юуг хэлэх тухай албан ёсны тодорхойлолт байхгүй болно.

2010/11/10

Нэгэн Эссе (нэг зүйлд зориулсан)

1990-ээд оны нийгмийн хувьсгал, түүний дараахь жилүүдэд ардчилсан нийгэм, чөлөөт эдийн засаг, хар зах, ганзагын наймаа гэх үгс галзуурсан мэт хэлэлцэгдэж байсан гэж ээж минь дурсан ярьдгийг би санаж байна. Улс орны байдал үндсээрээ эргэж тэр чөлөөт зах зээл, эдийн засгийн мэдлэг, мэдээллийг олж авах гэж хүмүүс улайран тэмцэж, үр хүүхдээ тэр зүгийн мэдлэгийг эзэмшүүлэх гэж олон гэр бүл хоолоо хугаслан зүтгэж олон эдийн засагчдыг төлөвлөгөөт үеийнх шигээ асар ихээр бэлтгэсэн . Харин одоо тэр цаг ард хоцорч хоёрдугаар үеийн давалгаа буюу өндөр технологи, нарийн мэргэжлийн инженерүүдийн эрин үе нэгэнт ирж бидний үеийн залуус ч ихээхэн шамдан улс орны хөгжилд гар бие оролцохоор мөр зэрэгцэн хөгжиж байна. Гэтэл Хишигбаяр гэдэг хүн яагаад эдийн засаг тэр дундаа санхүүгийн салбарт гүйж явна вэ. Магадгүй, яагаад инженер, мэдээллийн технологи, механикч болоогүй гэж. Элсэлтийн шалгалтын оноо нь уул нь нилээд өндөр байсан биш билүү гэж бодох логик санаа эндээс урган гарч ирж байна. Өнөөдөр Оюутолгойд санхүүч биш сайн гагнуурчин хэрэгтэй гэж Ерөнхий сайд хүртэл хэлж байна лээ. Гэтэл тэр сайн гагнуурчин Монголд алга байдаг. Яагаад? Монгол хүмүүс тийм авъяасгүй юм уу, эсвэл залхуу юм уу. Миний бодлоор тэр хүмүүсийг ирээдүйд сайхан амьдралд баталгаатай хүргэхэд нь өөрийнх эзэмшсэн гагнуурчны мэргэжил гарцаагүй хөшүүрэг болно гэдэг сэдэл, сэтгэгдлийг өгч чадаагүйгээс болсон .Энэ нь эргээд эдийн засгийн орчин, санхүүгийн харилцаа бүрдээгүйээс л шалтгаалсан хэрэг. Магадгүй манай эдийн засаг их сэргэлтийн гэж нэрлэгдэх болсон одоо цагт санхүү, эдийн засгийн зөв зохицуулалт, зөв ойлголт, зөв мэдээлэл гарцаагүй хэрэгтэй байна. Үүнийг хэн тархаах вэ, хэн таниулах вэ? Мэргэшсэн боловсон хүчин чадна. Бид л чадна. Санхүүч нар чадна.

Нөгөө талаас одоо хамгийн хэрэгцээтэй байгаа нарийн мэргэшсэн хүмүүсийг түүнээс ч дутахгүй өндөр зохион байгуулагдсан санхүүгийн тогтвортой байдал, эдийн засгийн таатай орчин бүхий нийгэм өөртөө татаж тэр нийгмийнхээ төлөө ажиллуулж чаддаг нь хууль болоод байна. Иймээс чадварлаг залуус тэдний оюун санааны царын бодит үнэлэмжийг хэн хэзээ Монголд бий болгох вэ гэдэг нэгэн асуулт асуудал болон гарч ирээд байна. Гэвч бидэнд тэр бодит боломж гар сунгах төдийд хүрэх ойрхон иржээ. Энэ нь томоохон уул уурхайн хөрөнгө оруулалтын төсөл, тэр, том дэлхийн тэргүүлэгч РИО ТИНТО гээд Монгол хүнийг дэлхийн жишигт хүргэх, олон улсын тавцанд гаргах , эргээд дэлхийн энгээр амьдрах алтан боломж ойртон ирснийг хараад үнэхээр их урамшиж сууна.

РИО ТИНТО мэтийн аваргууд манайд хөл тавиад байгаа энэ үед тэд бол бидний бодит сурталчилгаа, улс орны эдийн засгийг дэлхийд таниулах тулгуур гарц байх нь дамжиггүй. РИО ТИНТО-ийн хувьцааны үнэ нэг центээр өсөхөд түүний цаана Монголын эдийн засгийн талаар нэг сая хүн сонирхох болно. Үүний үрээр дотоодын байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд гадаад зах зээл дээр гарч хөрөнгө босгох, IPO хийхэд ихээр түлхэц үзүүлэх нь гарцаагүй. Мөн уул уурхай, аялал жуулчлалын салбарыг түлхүү хөгжүүлэх зорилготой байгаа манай улсад ч чухал үр дүнтэй. Нэгэн жишээ хэлье: Сүүлийн үед Олон Улсын Блүүмберг ТV-ээр Монголын тухай мэдээлэл тогтмол цацагдаж хөрөнгийн захын шинжээчид ихээр дүгнэлт өгч анхаарал тавин ажиглах болсон ба үнэлгээний томоохон агентлаг болох Fitch-ээс Монголын зээлийн зэрэглэлийг дээшлүүлэх асуудал яригдаж эхлэсэн.

Мөн энэ их мөнгөн урсгал ингэж ихээр орж ирсэн шигээ буцаад гараад явах магадлал өндөр. Учир нь улс орны хэмжээнд түүнийг шингээх аж үйлдвэрийн салбар төдийлөн хөгжөөгүй байна. Иймээс энэхүү мөнгөн урсгалыг эдийн засгийн дахин эргэлтэнд оруулж ард нийтээр түүний өгөөжөөс хэрхэн хүртэх вэ гэдэг талаар нэгийг бодож хоёрыг тунхаах шаардлагатай болоод байна. Үүний тулд иргэдэд санхүүгийн ойлголтыг хоногшуулах, таниулах тэднийг хувийн санхүүгээ хөтлөх, улмаар үйлдвэрлэл эрхлэх бодит боломжийг тэдэнд нээж өгөх юм. Санхүүгийн зуучлалыг гүнзгийрүүлж дан ганц банкны салбар бус үнэт цаас, хөрөнгийн зах зээлийн хэмжээг эрчимтэй нэмэгдүүлэх, санхүүгийн харилцааг төлөвшүүлэх нийгмийн захиалга бидэнд тулгараад байна. Фридрих Энгельсийн хэлсэнчилэн Санхүүгийн салбарт дэвшил гараагүй цагт бусад салбарт шинэчлэл яриад ч хэрэггүй гэдэг мэргэн үгтэй утга дүйж байна. Эцэст нь “Санхүү бол орон зай цаг хугацаан дахь бодит ёс зүйтэй харилцаа юм” гэж хэлдэг байсан эрдэмтэн багшийнхаа үгээр энэхүү эссэгээ өндөрлөё.

Диплом

Энэ их чухал сэдэв гэнээ..... Учир нь ажлын байран дээр гарахад диплом бичсэн байх их чухал тэр нь тухайн хүүхдийн чадал чансааг бараг л тодорхойлдог шахуу юм байх. Манай зарим найзууд дипломны тал дээр их анхаарч байгаа харагдана. Миний хувьд харин жаахан завгүй байгаа учир энэ талаар бодох чөлөө зав олдохгүй өдийг хүрчлээ. Одооноос их бодож байна лдаа ер нь миний бодлоор ямар нэгэн асуудлыг нухацтай шийдэхийг диплом гэх болов уу гэсэн логик тодорхойлолт өгчөөд байгаа. Тэхээр ЯМАР асуудал гэдэгт хэргийн гол зангилаа байна. 4 жил сурч байгаан хувьд илүү академик юм бичих нь зүйн хэрэг гэхдээ үүнийгээ илүү хөрсөн дээр уялдуулсан байх хэрэгтэй юм шиг.

2010/11/01

Санхүү менежмент хичээлийн илтгэл

Энэхүү илтгэлийг тус хичээл дээр хамтардаг багийнхантайгаа хамтарч хийсэн бөгөөд зарим нэг хүний санал хүсэлтийн дагуу блог дээрээ байршуулсан бөгөөд энэхүү илтгэлээрээ ямар нэгэн санаа бодол болон далд утга санааг харуулаагүй бөгөөд болж өгвөл Public байр суурьнаас хандахыг хичээсэн. Дараагийн удаа Чили улсын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэлийг тавихаар бодож байна.